جواب سوالات درسنامه فقه ۱ (محمدی نژاد) – درس دوم

مرجع تقلید، مجتهدی است که مکلفان به فتوای او مراجعه، و از او تقلید می‌کنند و لازم است دارای شرایط خاص -از جمله مرد بودن، اعلمیت، عادل بودن، شیعه بودن – باشد؛ اما مجتهد، کسی است که از نظر تسلط در شناخت دین به درجه‌ای رسیده که می‌تواند احکام اسلام را از ادله شرعی آن استنباط کند.

مقلد نمی‌تواند آن را ترک کند؛ بلکه می‌تواند یا به احتیاط واجب عمل کند یا آنکه با رعایت «الاعلم فالاعلم»، به مرجع تقلید دیگری رجوع کند.

در احتیاط واجب، پیش و پس از احتیاط واجب، فتوا وجود ندارد. در این صورت مقلد می‌تواند: یا به همان فتوا عمل کند و یا به فتوای مرجع اعلم پس از ایشان مراجعه کند (الاعلم فالاعلم). اما احتیاط مستحب همیشه همراه با فتوا است؛ یعنی مجتهد در آن مسئله علاوه بر اظهار نظر، راه احتیاط را نیز نشان داده است و مقلد می‌تواند یا به همان فتوا عمل کند یا مطابق احتیاط رفتار کند؛ اما نمی‌تواند به مجتهد دیگری رجوع کند.

برای عمل به احکام دین سه راه وجود دارد:
الف) عمل بر اساس اجتهاد
ب) عمل بر اساس احتیاط
ج) عمل بر اساس تقلید

اما برای شناخت احکام، دو راه وجود دارد:
الف) تقلید از مجتهد جامع‌الشرایط
ب) مجتهد شدن

بله، پیش از سن بلوغ (در دوران تمییز) نیز می‌توان مرجع تقلید انتخاب کرد و تقلید نیز صحیح است؛ اما واجب نیست.

رعایت همه احتمالات فقهی، به طوری مکلف مطمئن شود که به وظیفه خود عمل کرده است.

جواب سوال: ب) سواد

الف) اعلم باشد،
ب) عادل باشد،
ج) شیعه باشد
د) مرد باشد
هـ) حریص نباشد (بنا بر احتیاط واجب)